به گزارش تیترصنعت، بر اساس پیش‌بینی‌های انجمن جهانی فولاد، تقاضای جهانی این محصول در سال ۲۰۲۴ با ۱.۷ درصد افزایش به ۱۷۳۹ میلیون تن خواهد رسید و در سال ۲۰۲۵ نیز با رشد ۱.۲ درصدی به ۱۸۱۵ میلیون تن خواهد رسید. در حالی که ظرفیت جهانی تولید فولاد خام تا پایان سال ۲۰۲۳ به ۲۴۳۲ میلیون تن رسید، همچنان ۵۰۰ میلیون تن از میزان تقاضا فراتر است. با وجود این عدم توازن، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که ظرفیت جهانی تولید فولاد در بازه زمانی ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۶ حدود ۱۵۸ میلیون تن افزایش خواهد یافت. همچنین انتظار می‌رود که قیمت فولاد در سال ۲۰۲۵ روند کاهشی داشته باشد.
با نگاهی به صنعت فولاد کشور، افق ۱۴۰۴ ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن را برای این صنعت هدف‌گذاری کرده است. با این حال، چالش‌هایی مانند عدم توازن در زنجیره ارزش، عقب‌ماندگی در حوزه اکتشاف معادن، مشکلات تأمین سنگ‌آهن، پراکندگی جغرافیایی واحدهای تولیدی و کمبود زیرساخت‌های لازم، موانعی هستند که تحقق این هدف را دشوار کرده‌اند.
جایگاه فولاد خراسان در صنعت فولاد کشور
در میان تولیدکنندگان فولاد ایران، شرکت فولاد خراسان (فخاس) به عنوان یکی از بازیگران اصلی این صنعت در شرق کشور توانسته جایگاه ویژه‌ای به دست آورد. این شرکت سهمی معادل ۶ درصد از تولید میلگرد و ۵ درصد از تولید شمش کشور در سال ۱۴۰۲ را در اختیار داشته است. همچنین، سیاست‌های توسعه‌ای و برنامه‌ریزی‌های دقیق در زمینه افزایش بهره‌وری و سودآوری، فولاد خراسان را به یکی از معدود شرکت‌های موفق در این صنعت تبدیل کرده است.
طبق برآوردها، این شرکت در سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۴ قادر خواهد بود به سود عملیاتی ۸۵ هزار و ۷۶۹ میلیارد تومان و سود هر سهم ۱۲۴۵ تومان پس از کسر مالیات دست یابد. علاوه بر این، شرکت فولاد خراسان طی سال ۱۴۰۲ توانست رتبه اول رشد تولید فولاد را کسب کند.
عوامل اثرگذار بر عملکرد و سودآوری فخاس
بررسی عملکرد مالی این شرکت نشان می‌دهد که حاشیه سود فولاد خراسان روندی صعودی داشته و به ۲۷ درصد رسیده است. در سال مالی ۱۴۰۲، فولاد خراسان در شاخص‌های مختلف عملکردی، از جمله رشد سود ناخالص (۱۲۵.۹ درصد)، رشد سود عملیاتی (۱۴۳.۲ درصد) و رشد سود خالص (۱۴۳.۹ درصد) در مقایسه با سایر فولادسازان کشور، جایگاه نخست را به خود اختصاص داده است.
همچنین، فروش مقداری صادراتی فولاد خراسان در شش‌ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد ۲۳۰ درصدی همراه بوده است. این در حالی است که سود خالص شرکت در ۹ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۱۲.۵ درصد افزایش یافته است.
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عملکرد فولاد خراسان، میزان تولید فولاد در کشورهای پیشرو، قیمت جهانی فولاد و میزان عرضه و تقاضا در بازارهای داخلی و بین‌المللی است. از سوی دیگر، سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری بر زنجیره فولاد و چالش‌های تأمین انرژی نیز به‌طور مستقیم بر حجم تولید و سودآوری این شرکت اثرگذار هستند.
با این حال، شرکت فولاد خراسان موفق شده با اتخاذ سیاست‌های مناسب، بهره‌وری ظرفیت تولید و سودسازی خود را به ۲.۳۱ برابر افزایش دهد. علاوه بر این، خرید مواد اولیه از منطقه سنگان خواف و افزایش سهم صادراتی از طریق حمل‌ونقل ریلی، از جمله اقداماتی بوده که منجر به بهبود سودآوری شرکت شده است.
فولاد خراسان؛ پیشگام در توسعه زنجیره فولاد شرق کشور
بر اساس آمارهای انجمن جهانی فولاد، تولید سالانه فولاد خام ایران پیش از انقلاب ۱.۸ میلیون تن بوده است. این رقم در سال ۲۰۲۳ به حدود ۳۱ میلیون تن رسیده و جایگاه دهم جهان را برای ایران به ارمغان آورده است. برآوردها نشان می‌دهد که با تکمیل طرح‌های توسعه‌ای، ظرفیت تولید فولاد خام کشور تا سال ۱۴۱۰ به ۶۸ میلیون تن خواهد رسید. با این حال، برای بهره‌برداری اثربخش از این ظرفیت، کشور به ۸.۴ میلیون تن گندله، ۱۵.۱ میلیون تن کنسانتره سنگ آهن و حداقل ۵۰ میلیون تن سنگ آهن نیاز دارد.
ایران دارای ۵ میلیارد تن ذخیره زمین‌شناسی سنگ آهن است که از این میزان، تاکنون ۳.۳ میلیارد تن به طور قطعی شناسایی شده است. پیش‌بینی می‌شود که در آینده، ۱.۷ میلیارد تن دیگر نیز به ذخایر قطعی افزوده شود. با این حال، با توجه به روند رشد تولید فولاد، حتی اگر میانگین عیار ذخایر کشف‌شده ۵۰ درصد در نظر گرفته شود، این ذخایر تا سال ۱۴۲۲ به پایان خواهد رسید.
تحلیل‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که در سال‌های ۱۴۰۸ و ۱۴۰۹، تولید آهن اسفنجی به گلوگاه زنجیره فولاد کشور تبدیل خواهد شد. این چالش در مناطق شرقی کشور زودتر نمایان خواهد شد و در سال‌های پیش از ۱۴۰۴ و همچنین بین سال‌های ۱۴۰۶ تا ۱۴۰۹، کمبود ظرفیت آهن اسفنجی در این مناطق محسوس خواهد بود.
فولاد خراسان به عنوان یکی از بازیگران کلیدی صنعت فولاد، برنامه‌های متعددی را برای توسعه زنجیره تأمین خود در دستور کار دارد. یکی از این اقدامات، افزایش ظرفیت تولید آهن اسفنجی در استان‌های دارای ذخایر غنی سنگ آهن مانند کرمان، یزد، خراسان رضوی و کردستان است. این استراتژی به دلیل مزیت کاهش هزینه‌های حمل مواد اولیه، از اهمیت بالایی برخوردار است.
پروژه‌های توسعه‌ای فولاد خراسان
فولاد خراسان در راستای افزایش ظرفیت تولید و تکمیل زنجیره تأمین خود، پروژه‌های متعددی را به مرحله اجرا رسانده است. یکی از مهم‌ترین این طرح‌ها، پروژه کنسانتره‌سازی سنگان است که تاکنون بیش از ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و برای تکمیل آن به ۵۰ میلیون یورو سرمایه نیاز دارد. همچنین طرح توسعه میلگرد، شمش و آهن اسفنجی در این مجموعه، ظرفیت تولید ۶۲۵ هزار تن میلگرد، ۱.۳۵ میلیون تن شمش، ۱.۶ میلیون تن آهن اسفنجی و ۲.۵ میلیون تن گندله را هدف‌گذاری کرده است.
طرح احداث کارخانه کنسانتره فولاد شرق خراسان نیز که ظرفیت تولید سالانه ۲.۵ میلیون تن کنسانتره را دارد، تاکنون ۴۱ درصد پیشرفت داشته است. در کنار این پروژه، فولاد خراسان اقدام به شناسایی و تملک معادن کوچک با ظرفیت ۸۰۰ هزار تن کرده تا تأمین پایدار مواد اولیه موردنیاز خود را تضمین کند. در همین راستا، پروژه انبارش یکنواخت کنسانتره با ظرفیت ۲ میلیون تن نیز با پیشرفت فیزیکی ۹۵.۳۴ درصدی به بهره‌برداری اولیه رسیده است.
به‌منظور تکمیل زنجیره تولید، این شرکت در حال اجرای طرح افزایش ظرفیت واحد گندله‌سازی از ۲.۵ میلیون تن به ۳.۴ میلیون تن است. همچنین ظرفیت واحد احیای آهن اسفنجی از ۱.۶ میلیون تن به ۲.۲ میلیون تن افزایش خواهد یافت. در کنار این اقدامات، پروژه تولید بریکت گرم نیز در دستور کار قرار دارد که با بهره‌گیری از فناوری مگامدول، ظرفیت تولید ۱.۷ میلیون تن را خواهد داشت.
یکی از چالش‌های اساسی فولاد خراسان، تأمین پایدار آب و انرژی است. پروژه تصفیه پساب شهر نیشابور که شامل سه فاز اجرایی است، در همین راستا در دستور کار قرار دارد. احداث تصفیه‌خانه این پروژه به پایان رسیده و بهره‌برداری اولیه آن از اواخر سال ۱۴۰۵ آغاز خواهد شد.
در حوزه برق نیز، فولاد خراسان به دلیل قطعی‌های مکرر با چالش‌های جدی مواجه است. عدم‌النفع شرکت فولاد خراسان ناشی از قطع برق بالغ بر حدود ۹۶۷ هزار میلیاردد تومان برآورد شد. در همین راستا، توافق‌نامه‌ای اولیه با گروه مپنا برای سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه اختصاصی امضا شده است.
چشم‌انداز آینده و برنامه‌های توسعه‌ای فخاس
با وجود چالش‌های موجود در صنعت فولاد، فولاد خراسان برنامه‌های توسعه‌ای گسترده‌ای را در دستور کار خود قرار داده است. افزایش سهم بازار داخلی و توسعه بازارهای صادراتی از طریق تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل و بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های تولیدی، از جمله راهبردهای این شرکت برای حفظ و تقویت جایگاه خود در صنعت فولاد کشور است.
مجموع پروژه‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای نشان‌دهنده برنامه‌ریزی دقیق فولاد خراسان برای توسعه و تکمیل زنجیره ارزش فولاد است. با اجرای این طرح‌ها، نه‌تنها ظرفیت تولید فولاد در کشور افزایش خواهد یافت، بلکه وابستگی به واردات برخی مواد اولیه نیز کاهش می‌یابد و زمینه برای افزایش رقابت‌پذیری این شرکت در بازارهای داخلی و بین‌المللی فراهم خواهد شد. با توجه به سیاست‌های توسعه‌ای فولاد خراسان، افزایش بهره‌وری تولید و تمرکز بر بازارهای صادراتی، این شرکت می‌تواند در سال‌های آینده به یکی از بازیگران اصلی صنعت فولاد کشور و منطقه تبدیل شود.
نظرات کاربران