به گزارش تیترصنعت، اخیرا چین‌هراسی در ازبکستان شدت یافته و بالاخص در شبکه‌های اجتماعی بحث‌های متعددی درباره تاثیر سرمایه‌گذاری چین بر استقلال اقتصادی، بدهی خارجی و فرهنگ ازبکستان مشاهده می‌شود. در حالی که بسیاری معتقدند ازبکستان با حضور چین کنترل بر اقتصاد و هویت فرهنگی خود را از دست خواهد داد، گروهی دیگر استدلال می‌کنند که سرمایه‌گذاری چین برای مدرنیزاسیون در این کشور حیاتی خواهد بود.
مدت‌هاست که نفوذ اقتصادی چین در آسیای میانه، از جمله در قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان توجه‌برانگیز شده است. با این حال، در خصوص ازبکستان رشد چشمگیری در سال‌های اخیر مشاهده می‌شود. در گذشته تبادلات دو کشور بر واردات مواد خام و پنبه توسط چین تمرکز داشت و پس از معرفی ابتکار کمربند-راه به حوزه لجستیک و اعطای وام‌های دولتی گسترش یافت. اصلاحات اقتصادی شوکت میرضیایف از سال ۲۰۱۶ جذب سرمایه‌گذاری مستقیم را به وام اولویت بخشیده است و همین مسئله منجر به ورود شرکت‌های چینی به حوزه‌های متنوعی همچون کشاورزی، ساختمان و صنایع تولیدی شده است.
در جریان سفر سال ۲۰۲۴ میرضیایف به چین، توافق شراکت راهبردی میان دو کشور با هدف افزایش تجارت و همکاری دوجانبه در سطوح مختلف منعقد شد. تجارت دوجانبه میان چین و ازبکستان در این سال به ۱۳.۱ میلیارد دلار رسیده است که معادل ۱۹ درصد از کل تجارت ازبکستان است. تعداد شرکت‌های چینی فعال در ازبکستان از تعداد شرکت‌های روسی فعال بیشتر شده و از ۲۴۳۲ شرکت در سال ۲۰۲۴ به ۳۴۶۷ شرکت در سال ۲۰۲۵ رسیده است. این رقم، معادل ۲۲ درصد از کل شرکت‌های خارجی فعال در ازبکستان است.
واکنش‌های منفی میان منتقدان ازبک چند الگو دارد. مهم‌ترین منتقدان حضور چین معتقدند که افزایش نفوذ اقتصادی چین تهدیدی برای استقلال ملی و کسب و کارهای محلی در ازبکستان است. در شبکه‌های مجازی ادعاهای تایید نشده درباره خرید زمین توسط چینی‌ها به گستردگی دست به دست شده و با واکنش‌های منفی همراه است. حساسیت‌های مذهبی به این مسئله دامن زده‌اند و برخی معتقدند افزایش نفوذ چین به چالشی برای هویت اسلامی ازبکستان تبدیل خواهد شد. صاحبان کسب و کارهای محلی معتقدند که نخواهند توانست با واردات ارزان‌قیمت چینی و راهبردهای تهاجمی شرکت‌های چینی در قیمت‌گذاری مقابله کنند. در مقابل، بسیاری معتقدند که هیچ جای نگرانی وجود ندارد و بهتر است کسب و کارهای داخلی به جای اعمال محدودیت به چین، به دنبال نوسازی و ابتکار بیشتر در حوزه خود باشند.
برای مقابله با حساسیت‌های مورد اشاره، دولت ازبکستان فعالانه وارد عمل شده و بسیاری از این نقل قول‌ها را اطلاعات غلط خوانده است. از یک طرف، وزارت تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی تاکید کرده که قوانین سختگیرانه مالکیت زمین توسط سرمایه‌گذاران خارجی پابرجاست و دولت از رقابت سالم حمایت می‌کند. مقامات رسمی در موقعیت‌های مختلف پروژه‌های موفق چین را، مانند کارخانه خودروسازی BYD در جیزک، شاهدی برای اثر سرمایه‌گذاری چین در بهبود اشتغال و پیشرفت‌های فناوری دانسته‌اند.
ازبکستان در حال گذار از شرایطی است که در آن سرمایه‌گذاری خارجی بسیار اهمیت دارد. این کشور که زمانی صادرکننده گاز بود، به واردکننده خالص گاز مبدل شده و صنعت پنبه آن نیز به موجب تغییرات آب و هوایی با مشکلات عدیده‌ای رو به رو است. از طرف دیگر، نوسان در وجوه انتقالی از خارج کشور بر نااطمینانی در اقتصاد ازبکستان افزوده است. در چنین بستری، توجه دولت به بخش‌های جدیدی همچون تولید خودروهای برقی، انرژی‌های سبز و معادن جلب شده که در آنها سرمایه‌گذاری چینی نقشی حیاتی دارد. گفتنی است در فاصله ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۲ مجموع این سرمایه‌گذاری‌ها به بیش از ۱۱ میلیارد دلار رسیده است.
نظرات کاربران